*Podczas zakończonego w sobotę Europejskiego Szczytu Regionów i Miast w Atenach Komitet Regionów w zdecydowanym tonie ostrzegł, że realizacja celów unijnej strategii na rzecz wzrostu gospodarczego – „Europa 2020” – wisi na włosku z powodu ewidentnego braku włączenia w nią władz lokalnych.

Komitet Regionów, reprezentujący władze lokalne i regionalne UE, skrytykował aktualne podejście jako „ślepe na aspekt terytorialny” i przyjął tzw. deklarację ateńską, zawierającą 7-punktowy plan reform. W owej deklaracji politycznej Komitet przekonuje, że UE musi przemyśleć swoje podejście i na nowo obrać kierunek działań, jeśli zamierza dotrzymać swej obietnicy utworzenia do 2020 r. „inteligentnej, zrównoważonej gospodarki, sprzyjającej włączeniu społecznemu”.*

W przemówieniu otwierającym szczyt przewodniczący KR Ramón Luis Valcárcel Siso stwierdził: „Najnowsze prognozy ekonomiczne pokazują, że mimo pierwszych oznak ożywienia gospodarczego, w Europie istnieją wciąż między regionami znaczne dysproporcje, których nie możemy zaakceptować. Musimy na nowo wytyczyć kierunek działań, by ułatwić miastom i regionom opracowanie ich strategii i wzięcie odpowiedzialności za ich wdrażanie. Jeśli nie chcemy znowu ponieść porażki, musimy wytyczyć regionalne cele unijnej strategii na rzecz wzrostu, zbudować partnerstwa pomiędzy wszystkimi poziomami sprawowania władzy i zapewnić wystarczające środki, by wszyscy nasi obywatele faktycznie odczuli ożywienie gospodarcze.” Przemawiając przed 800 uczestnikami z Grecji i z całej UE, przewodniczący Valcárcel Siso zauważył, że skoro władze lokalne i regionalne odpowiadają za jedną trzecią wydatków publicznych i za dwie trzecie inwestycji publicznych, to jak najbardziej mogą realizować priorytety UE”.

Przewodniczący polskiej delegacji w Komitecie Regionów Marek Woźniak, w swoim wystąpieniu oświadczył: „Konieczne jest wprowadzenie wymiaru terytorialnego do strategii Europa 2020 oraz wyznaczenie zróżnicowanych obszarowo celów, tak by regiony i miasta  mogły wnosić swój wkład w osiąganie krajowych celów wzrostu. Konkurencyjność europejska nie istnieje sama w sobie, to suma konkurencyjności różnorodnych regionów i miast. Nie wolno więc narzucać im jednego wzorca wzrostu, lecz zastosować podejście terytorialne –  dopiero w ten sposób ich potencjały rozwojowe zostaną należycie wykorzystane”.

7-punktowy plan Komitetu Regionów dotyczący strategii „Europa 2020”

1.  Nadanie wymiaru terytorialnego strategii „Europa 2020”: mimo iż strategia zapewnia ogólne ramy działań, nie uwzględnia atutów, problemów i możliwości rozwoju poszczególnych regionów Europy. Trzeba ustanowić zróżnicowane cele dla poszczególnych terytoriów i zapewniać w całej UE aktualizowane i poszerzone dane pozwalające śledzić postępy na szczeblu lokalnym.

2.  Krajowe programy reform na warunkach partnerskiej współpracy: zaangażowanie władz lokalnych i regionalnych w przygotowanie krajowych programów reform jest obecnie ograniczone – zasięga się opinii tych władz, ale nie traktuje się ich jak partnerów w określaniu celów

3. Przekształcenie wielopoziomowego sprawowania rządów w standardowe podejście: wielopoziomowe sprawowanie rządów umożliwia koordynację pomiędzy różnymi szczeblami władzy i jest nieodzowne, by strategia „Europa 2020” mogła przyczynić się do wzrostu, tworzenia miejsc pracy i większej spójności. Pakty terytorialne oraz wielopoziomowe porozumienia obejmujące władze publiczne każdego szczebla mogą pomóc we wdrażaniu strategii „Europa 2020”.

4.  Dostosowanie europejskiego semestru do prawdziwie długoterminowych inwestycji: europejski semestr – doroczna koordynacja polityki fiskalnej i strukturalnej przez państwa UE – musi być bardziej dostosowana do celów inicjatyw przewodnich strategii „Europa 2020”, w tym do potrzebnych długoterminowych inwestycji.

5. Wykorzystanie inicjatyw przewodnich do ściślejszej koordynacji politycznej: siedem inicjatyw przewodnich musi stać się katalizatorem ściślejszej koordynacji polityki na wszystkich szczeblach, nastawionej na osiągniecie celów strategii „Europa 2020”.

6. Uruchomienie środków na inwestycje długoterminowe i zapewnienie lepszej jakości wydatków: Komisja Europejska powinna opublikować zieloną księgę dotyczącą synergii budżetowych pomiędzy wszystkimi poziomami sprawowania władzy, co pozwoliłby „zdziałać więcej za mniej”. Europejski Bank Inwestycyjny powinien zwiększyć wsparcie dla władz lokalnych i regionalnych. Należy też uruchomić źródła prywatne poprzez wykorzystanie innowacyjnych instrumentów finansowych. Trzeba poprawić jakość finansowania publicznego, aby zwiększyć skuteczność publicznych inwestycji.

7. Zwiększenie potencjału administracyjnego w celu skuteczniejszej realizacji strategii „Europa 2020”: UE i państwa członkowskie, stosując instrumenty UE, takie jak programy europejskiej współpracy terytorialnej, powinny wspierać analizę porównawczą, wymianę doświadczeń i partnerskie uczenie się między regionami i miastami. Należy utworzyć platformę innowacji sektora publicznego, której celem byłoby wspieranie i koordynowanie nowatorskich rozwiązań w sektorze publicznym.

Dalsze informacje

• Deklaracja Komitetu Regionów w sprawie śródokresowego przeglądu strategii „Europa 2020” – wizja terytorialna wzrostu i zatrudnienia
• Przegląd Komitetu Regionów dotyczący strategii „Europa 2020”: nowe podejście do strategii UE na rzecz wzrostu i zatrudnienia
• Komunikat Komisji Europejskiej dotyczący przygotowania przeglądu strategii „Europa 2020” na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego włączeniu społecznemu

Komitet Regionów

Komitet Regionów jest zgromadzeniem przedstawicieli samorządów lokalnych i regionalnych UE ze wszystkich 28 państw członkowskich. Jego misją jest włączenie samorządów regionalnych i lokalnych oraz reprezentowanych przez nie społeczności w proces decyzyjny UE oraz informowanie ich o strategiach politycznych UE. Komisja Europejska, Parlament Europejski i Rada mają obowiązek zasięgania opinii Komitetu w odniesieniu do dziedzin polityki mających wpływ na regiony i miasta. Komitet może także wnieść skargę do Trybunału Sprawiedliwości, jeśli uzna, że naruszone zostały jego prawa lub że jakiś akt prawny UE łamie zasadę pomocniczości bądź nie respektuje uprawnień władz lokalnych i regionalnych.

Autor: Komitet Regionów / BIWW

Zdjęcia: Komitet Regionów