Dnia 1 maja 2018 r. weszły w życie tzw. uchwały antysmogowe, przyjęte przez Sejmik Województwa Wielkopolskiego, w których określono rodzaje dopuszczonych do stosowania urządzeń grzewczych i zakazanych paliw oraz terminy i horyzonty czasowe obowiązywania poszczególnych uregulowań. Ten rok był dla nas wszystkich bardzo ważny. Wprowadzony w trosce o zdrowie i życie Wielkopolan zakaz eksploatacji tzw. kopciuchów zaczął bowiem obowiązywać od dnia 1 stycznia 2024 r. Dane zgromadzone w bazie Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków (CEEB) dowodzą jednak, że mimo szeregu starań podejmowanych na szczeblu regionalnym i lokalnym, wiele niskosprawnych, niespełniających wymagań instalacji ciągle czeka na wymianę. Co więcej, przed nami kolejne ważne daty wynikające z realizacji uchwał. Najbliższa z nich to koniec grudnia 2025 r., kiedy to konieczne będzie dokonanie przynajmniej modernizacji starych ogrzewaczy pomieszczeń, takich jak np. kominki czy piece kaflowe.

Stałe monitorowanie procesu wymiany instalacji przyczynia się do osiągnięcia celów wynikających z zapisów prawa lokalnego. To powód, dla którego ważne jest organizowanie spotkań z przedstawicielami JST służących rozmowom, wymianie doświadczeń
i wzajemnej inspiracji do dalszych działań na rzecz czystszego powietrza. Temu celowi służą warsztaty antysmogowe, proponowane co roku przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego.

Zaproszenie do udziału w warsztatach kierowane jest przede wszystkim do pracowników urzędów miast i gmin oraz straży miejskich i gminnych, jak również Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska odpowiedzialnych za kontrolowanie przestrzegania zapisów uchwał antysmogowych. W ten sposób podkreślone zostaje wyjątkowe wyzwanie, z którym osoby kontrolujące muszą mierzyć się na co dzień, zwłaszcza podczas spotkań z mieszkańcami eksploatującymi niedozwolone instalacje. Powyższego zadania nie ułatwia również kosztowność przedsięwzięcia, szczególnie odczuwalna przez gospodarstwa domowe znajdujące się w trudnej sytuacji i osoby dotknięte ubóstwem energetycznym, w szczególności w mniejszych wielkopolskich miejscowościach.

Wzorem lat ubiegłych w listopadzie bieżącego roku odbyło się wydarzenie pt. „Uchwały antysmogowe – konferencja szkoleniowa”. Jego organizatora – Departament Zarządzania Środowiskiem i Klimatu UMWW cieszy rosnące z roku na rok zainteresowanie udziałem w warsztatach. W tym roku na liście uczestników znalazło się ok. 500 osób (300 osób w trybie on-line i 200 osób w trybie stacjonarnym).

Tegoroczna agenda wydarzenia została zorientowana na dwutorowe podejście do prezentowanego zagadnienia. Z jednej strony przekazywano wiedzę – zarówno tę prawną i finansową, jak i dotyczącą kwestii technicznych. Pan Bartosz Kwiatkowski – dyrektor Fundacji Frank Bold omówił aspekty formalno-prawne towarzyszące kontroli przestrzegania zapisów uchwał antysmogowych. Ponieważ o skuteczności działań w przedmiotowym względzie decyduje dostępność środków finansowych, stąd w programie znalazły się wystąpienia pani Kingi Świtalskiej z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Poznaniu i Ady Twarowskiej z Departamentu Polityki Regionalnej Urzędu Marszałkowskiego Województwa Marszałkowskiego. Prelegentki opowiedziały o możliwościach dofinansowania przedsięwzięć polegających na wymianie instalacji grzewczych, jak również termomodernizacji budynków w ramach programów realizowanych na poziomie krajowym i regionalnym. Daria Zarabska-Bożejewicz z Departamentu Zarządzania Środowiskiem i Klimatu UMWW przedstawiła aktualny stan realizacji uchwał antysmogowych, zwracając szczególną uwagę na stopień zaawansowania procesu wymiany instalacji, w których następuje spalanie paliw, w skali regionu i przy uwzględnieniu postępów w Wielkopolsce na tle danych krajowych.

Przejawem praktycznego wymiaru spotkania była prezentacja przykładowych kotłów i miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń, w których następuje spalanie paliw stałych. Osoby uczestniczące w trybie stacjonarnym miały możliwość oglądu pod kierunkiem dr inż. Katarzyny Matuszek – Zastępcy Kierownika Zakładu Ochrony Powietrza w Instytucie Technologii Paliw i Energii w Zabrzu wskazanych wyżej instalacji, będących przykładem  dozwolonych do eksploatacji urządzeń w świetle wielkopolskich uchwał antysmogowych. Pracownik tej samej jednostki badawczo-naukowej – pan Mariusz Mastalerz podzielił się z uczestnikami wydarzenia swoją wiedzą o dozwolonych paliwach wykorzystywanych w celach grzewczych.

Chcąc umożliwić wymianę doświadczeń oraz promować skuteczne w przedmiotowym względzie praktyki do udziału w roli prelegentów zostali zaproszeni także przedstawiciele wybranych gmin oraz straży miejskich i gminnych w Wielkopolsce. Zaproszenie zostało przyjęte przez (w kolejności alfabetycznej): pana Adama Ejchorsta – Zastępcę Burmistrza Gminy Mosina oraz panią Danutę Sobańską z Urzędu Miejskiego w Mosinie, pana Marcina Hadrysia z Komendy Straży Miejskiej przy Urzędzie Miejskim w Krotoszynie, pana Piotra Hojana – Burmistrza Grodziska Wielkopolskiego i pana Romana Janasa z Urzędu Miejskiego w Grodzisku Wielkopolskim, panią Agnieszkę Lewandowską z Urzędu Gminy Stare Miasto, panią  Małgorzatę Machalską – Burmistrz Miasta Luboń oraz pana Waldemara Matuszewskiego – Komendanta Straży Miejskiej Miasta Poznania.

W swoich wystąpieniach przedstawiciele JST  opowiadali o wyzwaniach towarzyszących wdrażaniu uchwał antysmogowych, ale co ważniejsze – jak im sprostali osiągając bardzo dobre rezultaty nie tylko w skali Wielkopolski. Zainteresowanych wskazaną tematyką zachęcamy do zapoznania się z prezentacjami prelegentów udostępnionymi na stronie Urzędu pod adresem: https://www.umww.pl/materialy-konferencyjne-i-pomocnicze.

Tegoroczny program został wzbogacony o projekcję filmu będącego efektem prac urzędników grodziskiego magistratu. Pracownicy Urzędu Miejskiego w Grodzisku Wielkopolskim wykorzystując swoją kreatywność i talent aktorski samodzielnie zrealizowali film o tematyce antysmogowej pt. Dzieci Grabarza.
W 2021 roku produkcja, ciesząc się uznaniem publiczności i jurorów, osiągnęła najwyższe miejsce na podium i zdobyła Złotą Tarczę w kategorii Podmioty Publiczne podczas IV Edycji Festiwalów Filmów odpowiedzialnych  „17 celów”.  Wyświetlony podczas warsztatów film o mocnym przekazie uświadamiającym przypomniał uczestnikom wydarzenia, jak ważny jest cel wprowadzenia uchwał antysmogowych i jak ważne jest solidarne zaangażowanie nas – pracowników urzędów i straży na szczeblu gminnym, powiatowym i regionalnym na rzecz wspólnego dobra.