Pomoc dla zwalnianych górników z Konina i okolic, wsparcie inwestycyjne w MŚP i dużych przedsiębiorstwach, ale także dotacje dla samorządów, szkół czy organizacji społecznych – to plany na pierwsze konkursy, które zostaną ogłoszone z puli Programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027.

Już w kwietniu zostaną ogłoszone pierwsze konkursy unijne z Programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027. Prace nad ich uruchomieniem wkraczają w decydującą fazę. Zarząd Województwa Wielkopolskiego przyjął harmonogram naboru wniosków na 2023 r. Do końca roku ogłoszonych zostanie aż 31 konkursów, z orientacyjnym budżetem na poziomie 1,68 mld zł. Ta kwota może ulec zwiększeniu o wkład z budżetu państwa. Wielkopolska czeka na decyzję rządu w tej sprawie. Jednak, aby konkursy mogły zostać ogłoszone to Komitet Monitorujący (niezależny organ opiniodawczo-doradczy), musi zatwierdzić kryteria wyboru projektów. Członkinie i członkowie tego gremium, którzy zebrali się po raz drugi 28 marca w hotelu Mercure w Poznaniu, przegłosowali kryteria dla kilku z nich. Obradom przewodniczył marszałek Marek Woźniak.

- Za nami drugie posiedzenie Komitetu Monitorującego i kolejna partia przyjętych kryteriów naborów wniosków. W trakcie dzisiejszego posiedzenia mogliśmy, w obecności przedstawicieli związków zawodowych,  zaprezentować koncepcję wsparcia pracowników zwalnianych z ZE PAK. Cieszy mnie fakt, że w tej trudnej kwestii osiągnęliśmy porozumienie. Strona pracownicza w pełni akceptuje wspólnie wypracowane rozwiązania – podkreśla marszałek Marek Woźniak.  
- Nowy program regionalny zakłada nowe wyzwania, jak między innymi transformację Wielkopolski Wschodniej, wsparcie migrantów czy rozszerzenie mechanizmu Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. O tym wszystkim rozmawialiśmy podczas dzisiejszych obrad. Jesteśmy na progu do skorzystania z kolejnej szansy i wierzę, że głos społeczny oraz organizacji branżowych pomoże nam zrealizować wszystkie ambitne zamierzenia. Zamierzenia skrojone na miarę naszych wielkopolskich i europejskich ambicji – podsumowuje. 

Jakie konkursy?
Przyjęte na posiedzeniu Komitetu Monitorującego kryteria dotyczą konkursów które wystartują w maju. Czego będą one dotyczyły? Aż 100 mln zł zarezerwowano na kompleksowe projekty z zakresu gospodarki wodno-ściekowej ujęte w krajowym programie oczyszczania ścieków komunalnych. Od 8 maja o te fundusze wnioskować będą mogły m.in. jednostki administracji publicznej i przedsiębiorstwa realizujące cele publiczne. Także w maju ogłoszony zostanie konkurs na działania z zakresu ochrony przyrody oraz rozwoju zielonej infrastruktury (pula 40 mln zł). Pieniądze popłyną na działalność informacyjno-edukacyjną, warsztaty, szkolenia, ścieżki edukacyjne, wydarzenia i konkursy w zakresie ochrony przyrody i różnorodności biologicznej. Unijne środki wspomogą również budowę, przebudowę i doposażenie miejsc edukacji ekologicznej. W formie uzupełniającej przewidziano wsparcie realizacji wojewódzkich programów ochrony powietrza oraz uchwał antysmogowych. O dotacje będą mogły ubiegać się m.in. podmioty administracji publicznej, instytucje nauki i edukacji, organizacje społeczne i związki wyznaniowe, służby publiczne.
W czerwcu z kolei ogłoszone zostaną nabory na wsparcie instrumentów terytorialnych ZIT.  W pierwszej kolejności dotowane będą działania na rzecz wzmocnienia potencjału ZIT-ów w wymiarze planistycznym, koordynacyjnym i monitoringowym. Do rozdysponowania jest 8 mln zł. 
Przegłosowano również kryteria z puli Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (FST), instrumentu dedykowanego Wielkopolsce Wschodniej. 1 czerwca ruszy konkurs na wsparcie inwestycji w MŚP i dużych przedsiębiorstwach. Pieniądze przeznaczone zostaną na dostosowywanie się firm do zmiennych warunków rynkowych i technologicznych oraz tworzenie nowych miejsc pracy, cyfryzację i internacjonalizację. Na ten cel zarezerwowano ponad 112 mln zł. Wśród działań obejmujących zasięgiem Wielkopolskę Wschodnią przewidziano jeszcze w pierwszym półroczu nabór na projekty dotyczące odbudowy oraz zwiększania zasobów wodnych na obszarach  zdegradowanych pod względem hydrologicznym. Zadania te realizować będzie PGW Wody Polskie  (tryb niekonkurencyjny). 

Zatrudnienie po węglu

Podczas posiedzenia omówiono także koncepcje wsparcia zwalnianych pracowników z grupy ZE PAK. Wielkopolska Wschodnia jest najbardziej zaawansowanym, jeśli chodzi o transformację energetyczną, regionem węglowym w Polsce. W 2011 r. w całej GK ZE PAK pracowało ponad 8.700 pracowników i setki dookoła konglomeratu. W wyniku transformacji energetycznej na koniec czerwca 2022 r. firma zatrudniała już tylko 3.303 pracowników - o ponad 62% mniej. W 2018 r. GK ZE PAK zakończyła eksploatację Elektrowni Adamów, a z końcem lutego 2021 r. wydobyła ostatnią tonę węgla w KWB Adamów.

Aby pomóc pracownikom zwalnianym z ZE PAK, począwszy od 2018 roku powstał program Pracowniczy dla  GK ZE PAK na lata 2021-2027 - „Droga do zatrudnienia po węglu”, który będzie finansowany ze środków unijnych w ramach Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. Jego koncept był omawiany podczas Komitetu Monitorującego.  Głównym założeniem Programu jest objęcie każdego z uczestników projektu indywidualną diagnozą potrzeb oraz zapewnienie możliwości skorzystania z jednej z dwóch ścieżek wsparcia. Każda z proponowanych ścieżek zawiera koszyk narzędzi, z których może on skorzystać.  To głównie szkolenia, indywidualne wsparcie doradcze, a także pomoc w znalezieniu pracy lub założeniu działalności gospodarczej. Proponowana na uczestnika kwota wsparcia to średnio 150 tys. zł – choć warto podkreślić, że nie jest to kwota, którą każdy z uczestników wykorzysta. Jest ona zadeklarowana w koncepcji projektu, ponieważ  przedstawiciele związków zawodowych chcieli mieć pewność, że żaden z uczestników nie zostanie pokrzywdzony w skutek braku środków. 

Z programu skorzysta ok. 2200 osób. Ponadto, wsparciem objęci zostaną pracownicy lub byli pracownicy branż powiązanych z sektorem wydobywczo-energetycznym oraz najbliższe otoczenie (rodziny/domownicy/partnerzy) ww. osób. 
Jak ważny jest to projekt dla pracowników ZE PAK świadczy fakt, że na posiedzenie Komitetu Monitorującego przybyła delegacja związków zawodowych. Przedstawiciele podziękowali i jednocześnie poprosili marszałka o możliwość przysłuchiwania się kolejnym obradom Komitetu, na których przyjmowane są kryteria i zasady dotyczące realizacji projektów z związanych z transformacją Wielkopolski Wschodniej.

Najbliższe konkursy

Do końca roku ogłoszonych zostanie aż 31 konkursów – zdecydowana większość skierowanych będzie do wszystkich zainteresowanych (tryb konkurencyjny). Pozostałe dedykowane będą konkretnym instytucjom (tryb niekonkurencyjny – wcześniejszy pozakonkursowy). Szczegóły prezentujemy w załączonej tabeli oraz na stronie wrpo.wielkopolskie.pl.
21 kwietnia rozpoczną się pierwsze nabory z programu Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027. Pierwszym konkurencyjnym naborem będzie wsparcie projektów akredytowanych Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej (OWES). Tego samego dnia uruchomiony zostanie nabór w trybie niekonkurencyjnym na realizacje projektu „Cyfrowa Szkoła Wielkopolsk@ 2030”, a tydzień później (tj. 28 kwietnia) na „Czas zawodowców – nowoczesne kształcenie w Wielkopolsce”. To dwa flagowe przedsięwzięcia samorządu województwa, z zakresu wsparcia edukacji ogólnej i zawodowej, które cieszyły się dużym zainteresowaniem uczniów z wielkopolskich szkół i w nowej perspektywie będą kontynuowane.

***
Komitet Monitorujący jest niezależnym organem opiniodawczo-doradczym, którego głównym celem jest wsparcie Instytucji Zarządzającej (IZ), czyli w naszym przypadku Zarządu Województwa Wielkopolskiego, w procesie monitorowania i wdrażania programu. Zatwierdza więc metodykę i kryteria stosowane przy wyborze projektów do dofinansowania, w tym wszelkie zmiany, końcowe sprawozdania z wykonania programu, plan ewaluacji czy propozycje IZ dotyczące zmiany programu. Komitet Monitorujący Program Fundusze Europejskie dla Wielkopolski 2021-2027 powołano w drodze Uchwały Zarządu Województwa Wielkopolskiego w dniu 2 lutego 2023 r. W jego skład wchodzi 42 stałych członków wraz z zastępcami oraz 9 obserwatorów ze strony rządowej, samorządowej, partnerów społecznych i gospodarczych oraz społeczeństwa obywatelskiego. Łączna liczba przedstawicieli z prawem do głosowania z sektora podmiotów publicznych wynosi 19, natomiast podmiotów niepublicznych 23.