ppor. Zbisława Jadwiga Krajna

ps. Olszyna, Jadwiga
13.10.1910 – 19.07.1944

Źródło zdjęcia: Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie

Autor tekstu: Renata Wełniak, kustosz Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie

ppor. Zbisława Jadwiga Krajna urodziła się 13 października w Poznaniu, w rodzinie Kazimierza i Michaliny z d. Łukowczyk. Miała trójkę rodzeństwa, braci Stanisława (ur.1912 r.) i Franciszka (ur. 1913 r.) oraz siostrę Kazimierę (ur. 1915 r.). Pierwsze nauki pobierała w szkole powszechnej, po czym uczęszczała do Gimnazjum i Liceum Żeńskiego im. Dąbrówki. Egzamin maturalny złożyła w 1927 r., następnie rozpoczęła pracę w Biurze Ogłoszeń Polskiej Agencji Reklamy w Poznaniu. W czasach szkolnych działała w młodzieżowej Sodalicji Mariańskiej, a od 1930 r. zasiadała w zarządzie Koła Wilda.

W październiku 1939 r. powróciła do pracy w przejętym przez okupanta Biurze Ogłoszeń, które zmieniło nazwę na Anzeigenvermittlung u. Verlag. W 1940 r. rozpoczęła działalność konspiracyjną wraz ze swoim narzeczonym kpt. Zbigniewem Krzekotowskim w ramach WOW i WOZZ, a następnie ZWZ/AK. Początkowo współpracowała m. in. z grupą kierowaną przez por. rez. Stanisława Broniarza, która w 1943 r. weszła w struktury AK. Później pełniła funkcję łączniczki pomiędzy IR Poznań a ppor.  Zbigniewem Krzekotowskim ze sztabu Okręgu Poznańskiego AK.

Latem 1943 r. przydzielona została do Wydziału V łączności konspiracyjnej Okręgu Poznańskiego AK, gdzie pracowała pod kierownictwem kpt. Marianny Marszałkowskiej. Po zatrzymaniu przez gestapo Marszałkowskiej, Zbisława Krajna na krótko przejęła jej obowiązki (ps. „Olszyna”, „Jadwiga”).

Od sierpnia do października 1943 r. wraz z kpt. Janem Kamińskim zajmowała się organizacją sieci łączności konspiracyjnej Okręgu Poznańskiego AK z inspektorami rejonowymi. Zasługą Zbisławy Krajny była organizacja systemu łączności konspiracyjnej przygotowanej celem przeprowadzania akcji zrzutów lotniczych dla Okręgu Poznańskiego AK.

Od sierpnia 1943 r. kierowała grupą łączniczek AK w Poznaniu. Aresztowano ją w miejscu pracy 15 października 1943 r. Była więziona w siedzibie gestapo w byłym Domu Żołnierza, Forcie VII i w obozie w Żabikowie. Podczas osadzenia w Żabikowie wielokrotnie przewożono ją do siedziby gestapo w Poznaniu, gdzie poddawana była długotrwałym przesłuchaniom i torturom, mimo tego nie zdradziła żadnych organizacyjnych tajemnic.

W obozie osadzono ją w sektorze więźniów politycznych w celi D4. Skazano ją na podstawie wyroku Policyjnego Sądu Doraźnego w Poznaniu na karę śmierci i rozstrzelano w dniu 19 lipca 1944 r. w masowej egzekucji na terenie obozu w Żabikowie. Pośmiertnie została awansowana do stopnia ppor. oraz odznaczona Krzyżem Virtuti Militari V klasy i Krzyżem AK. 

Projekt powstał we współpracy z oddziałem IPN Poznań oraz Muzeum Martyrologicznym w Żabikowie.