Ponad 21 mln zł przeznaczy Samorząd Województwa Wielkopolskiego na rozbudowę Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie. W piątek 18 października wmurowano akt erekcyjny pod inwestycję, dzięki której zwiększy się przestrzeń dla odwiedzających muzeum. – Nowe przestrzenie pozwolą lepiej przechowywać to, co pozostało, a mamy tutaj znaczące archiwum – mówił podczas uroczystości Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego.

Istniejące od 1979 r. Muzeum Martyrologiczne w Żabikowie usytuowane jest na terenie byłego niemieckiego więzienia policji bezpieczeństwa i obozu karno-wychowawczego. Sprawuje – na obszarze swego działania – statutową opiekę nad Miejscami Pamięci, którymi są tereny i obiekty byłych obozów i miejsc zagłady.

Misją Muzeum jest zachowanie pamięci o ofiarach zbrodni niemieckich, dokonanych na terenie Wielkopolski, prowadzenie działalności wystawienniczej, naukowej, edukacyjnej oraz ochrona i konserwacja reliktów poobozowych. W sposób szczególny Muzeum dokumentuje historię pierwszego niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem, obozu w Żabikowie oraz 144 obozów pracy przymusowej dla Żydów w Wielkopolsce.

W piątek 18 października na terenie Muzeum Martyrologicznego w Żabikowie odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod rozbudowę tej instytucji. W uroczystości poza Marszałkiem wzięła udział również m.in. Tatiana Sokołowska, Przewodnicząca Sejmiku Województwa Wielkopolskiego, Karolina Fabiś-Szulc, Wicewojewoda Wielkopolska, Biskup Grzegorz Balcerek. 

– Muzeum w Żabikowie ma bardzo ważną rolę edukacyjną. To nie tylko zachowanie tego, co pozostało z obozu, który tu funkcjonował, ale też misja, która ma umożliwić poznanie tej historii młodym ludziom, często również z innych krajów. To muzeum jest przestrogą, do czego może prowadzić konflikt zbrojny i nienawiść. Warto o tym stale przypominać. Nowe przestrzenie pozwolą lepiej przechowywać to, co pozostało, a mamy tutaj znaczące archiwum dokumentujące historię ofiar tego obozu. Będzie to też przestrzeń sprzyjająca rozbudowywaniu oferty edukacyjnej – podkreślił Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego.

- Dzisiejsza uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod rozbudowę muzeum jest naszym znakiem pamięci o  wielkopolskich działaczach konspiracji – lekarzach, nauczycielach, Powstańcach Wielkopolskich i innych, których okupacyjne władze niemieckie osadziły w Żabikowie. Poza Polakami osadzeni byli tutaj obywatele wielu krajów, m.in. Holandii, Belgii, Luksemburga, Stanów Zjednoczonych. Byli tu także Włosi, Słowacy, Rosjanie i Niemcy – informuje Anna Ziółkowska, Dyrektor Muzeum.
Projekt wykonawczy Rozbudowy Muzeum w Żabikowie powstał już w grudniu 2019 r. Niestety, z uwagi na pandemię Covid-19 finansowanie rozbudowy zostało wstrzymane. 

Główna przesłanka do rozbudowy Muzeum to brak miejsca związany z coraz bardziej rozbudowującym się zasobem archiwalnym (brak miejsca do przechowywania artefaktów) oraz bibliotecznym. To również brak miejsca na działalność wystawienniczą i edukacyjną, prowadzenie warsztatów czy organizowanie konferencji naukowych. Sytuacja zmieni się po zaplanowanej rozbudowie instytucji, którą Samorząd Województwa Wielkopolskiego dofinansuje kwotą ponad 21 mln zł.

W nowo wybudowanej przestrzeni znajdą się: biblioteka z czytelnią, archiwum, sala wystaw czasowych i sala audiowizualna. Prowadzone będą zajęcia edukacyjne dla uczniów szkół różnego szczebla nauczania i studentów. Organizowane będą również konferencje naukowe i spotkania poświęcone tematyce z zakresu działalności Muzeum. Nowe skrzydło będzie mieć dwa poziomy o łącznej powierzchni użytkowej 1814,40 m2 oraz plac przed wejściem o powierzchni 425 m2. 

Całość zostanie połączona z obecnym budynkiem o łącznej powierzchni użytkowej 2393,80 m2.

Samorząd Województwa Wielkopolskiego jakiś czas temu podjął decyzję o połączeniu obozu Kulmhof nad Nerem w Chełmnie z placówką w Żabikowie. Z początkiem przyszłego roku planowane jest również włączenie w skład żabikowskiego muzeum Fortu VII.

– Zintegrowanie tych trzech placówek w jeden organizm spowoduje ujednolicenie pewnych procedur, da większy potencjał, szczególnie edukacyjny. Historie martyrologii na ziemiach wielkopolskich połączymy w całość, będziemy mogli ją lepiej zabezpieczyć i przekazywać – mówił Marszałek.

W piątek na terenie Muzeum (Ściana Śmierci) Marszałek Marek Woźniak złożył również kwiaty oraz zapalił znicz w ramach akcji "Zapal Znicz Pamięci", upamiętniającej losy ludzi zamordowanych na ziemiach wcielonych do III Rzeszy podczas niemieckiej okupacji. Do zapalania zniczy Marszałek co roku zachęca Wielkopolan, obejmując akcję honorowym patronatem.

- Rozpoczęliśmy weekend, którego kulminacją będzie niedzielna akcja „Zapal znicz pamięci”, dzięki której wiele osób przypomniało sobie o tym tragicznym i bardzo trudnym czasie po 1 września 1939 roku. Blisko 50 tys. osób było pierwszymi ofiarami, które ginęły na rynkach miast i w lasach. To tylko część ofiar, które przyniosła II wojna światowa, ale dla nas bardzo ważna – o której powinniśmy pamiętać. Nie tylko po, żeby oddać im hołd, ale też ku przestrodze, co należy zawsze powtarzać. Liczę na to, że, jak co roku, nasi mieszkańcy pojadą w te miejsca i zapalą symboliczne znicze – powiedział Marek Woźniak.