21 czerwca w Muzeum Martyrologii Wielkopolan – Fort VII w Poznaniu odbyła się konferencja prasowa z udziałem Marka Woźniaka, Marszałka Województwa Wielkopolskiego, Jędrzeja Solarskiego, Zastępcy Prezydenta Poznania oraz Przemysława Terleckiego, Dyrektora Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, podsumowująca I etap trwającego od kilku lat projektu  z dofinansowaniem z Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego 2014-2020 „Renowacja i adaptacja Fortu VII w Poznaniu dla zachowania dziedzictwa kulturowego”. Jego wartość opiewa na kwotę ponad 28 mln złotych. 

Muzeum Martyrologii Wielkopolan - Fort VII, oddział Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości, mieści się w poniemieckim Forcie, w którym można poznać tragiczne dzieje głównie poznańskich i wielkopolskich elit  poddanych w trakcie II wojny światowej przez Niemców eksterminacji. Dlatego miejsce utworzenia pierwszego na okupowanych ziemiach polskich niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Posen, to przede wszystkim miejsce pamięci narodowej - każdy jego metr, każda cegła jest świadkiem męczeństwa i śmierci tysięcy osób, więźniów  „obozu krwawej zemsty”,  ofiar niemieckiego bestialstwa.  W trakcie realizacji Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020, będącego w gestii Zarządu Województwa Wielkopolskiego, stworzono dodatkową, nową ścieżkę zwiedzania, tak zwaną  „ścieżkę fortyfikacyjną”, która łączy w sobie historię niemieckiej Twierdzy Poznań i miejsca martyrologii. Jej trasa biegnie nawiązując do stanu obiektu z okresu działającego tu obozu koncentracyjnego.

Zwiedzający będą mogli obejrzeć m.in. most, część podwalni, prochownię, stanowiska artyleryjskie czy schron pogotowia, które w czasie II wojny światowej pełniły funkcje obozowe, zamienione przede wszystkim na cele dla więźniów. Militarna tematyka zostanie przedstawiona w pomieszczeniu do przygotowywania amunicji, remizach artyleryjskich, w których zostanie zaprezentowany sprzęt bojowy z XIX i XX w. oraz w prochowni. Dalej ścieżka poprowadzi przez pomieszczenia, w których pojawią  się informacje o systemach obronnych Fortu VII. Odwiedzający będą mogli zobaczyć również kaponierę barkową z replikami wyposażenia bojowego, fosę forteczną oraz kaponierę czołową z prezentacją replik działek rewolwerowych na lawetach kazamatowych i repliki reflektorów do oświetlania fosy. Zwiedzanie ścieżki zostanie wzbogacone przewodnikiem w formie audioguide i aplikacji na smartfony. 

- Fort VII to bardzo ważne miejsce w historii Polski i Wielkopolski. To pierwszy niemiecki obóz koncentracyjny w Polsce, gdzie wśród pierwszych ofiar byli Powstańcy Wielkopolscy, którzy znaleźli się na niemieckich listach proskrypcyjnych, przygotowanych jeszcze przed II wojną światową. To dla mnie satysfakcja, że przy wykorzystaniu unijnych środków udało się zabezpieczyć tę cenną dla nas wszystkich substancję materialną, jako dowód martyrologii naszych rodaków - powiedział Marek Woźniak, Marszałek Województwa Wielkopolskiego.

- Dziś mamy możliwość zobaczenia całego obiektu przygotowanego dla zwiedzających, zarówno dla osób chcących oddać hołd pomordowanym podczas II wojny światowej, jak i tych zainteresowanych fortyfikacjami. Takich osób jest wiele w Polsce, Europie, jak i na całym świecie. Powinni tutaj dotrzeć, zobaczyć jak wyglądały interesujące pruskie fortyfikacje wraz z replikami uzbrojenia. To był duży i trudny projekt unijny, ale wart tego, aby go kontynuować. W tej chwili trwa drugi etap renowacji obiektu, ale myślę, że pojawią się następne, bo to dzieło wymaga kontynuacji – dodał Marek Woźniak.

- Chciałbym, aby to miejsce, które ma ogromny potencjał historyczny i emocjonalny stało się znane i ważne nie tylko dla poznaniaków, ale dla każdego gościa, który przyjeżdża do naszego miasta. Aby stało się jednym z tych miejsc Poznania, które trzeba zobaczyć i zrozumieć. Fort VII to długa historia, która zaczyna się w XIX wieku budową Twierdzy Poznań, a zamyka martyrologią wielkopolskich elit zamęczonych w pierwszym, niemieckim obozie koncentracyjnym na okupowanych ziemiach polskich,  utworzonym  już w październiku 1939 roku. Wszystkich, którzy chcą poznać i doświadczyć  tej historii zapraszam do Muzeum Martyrologii Wielkopolan w Forcie VII - powiedział  Jędrzej Solarski, Zastępca Prezydenta Poznania.

- Fort VII to przede wszystkim wyjątkowy symbol męczeństwa Wielkopolan  w czasie II wojny światowej, nie bez powodu nazwany przez Niemców "obozem krwawej zemsty". Jednak jego historia zaczyna się w XIX wieku, w trakcie budowy Twierdzy Poznań. Już wtedy jego umocnione i wyposażone w armaty forty,  takie jak Fort Colomb były wymierzone w polskość, stały  się istotnym elementem militarnej dominacji zaborcy i jego polityki germanizacyjnej,  walki z niepodległościowymi dążeniami Polaków. W ramach projektu Wielkopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego zrewitalizowaliśmy  prawy majdan, który przez dziesiątki powojennych lat był niedostępny dla publiczności, popadając w ruinę. Udostępniona nowa ścieżka zwiedzania to istotne dopełnienie historii tego miejsca, duży krok w przygotowaniu wystaw stałych, jakie w forcie VII mają w przystępny sposób prezentować mroczne losy Poznania i Wielkopolski pod okupacją niemiecką – mówił Przemysław Terlecki, Dyrektor Wielkopolskiego Muzeum Niepodległości.

Działania na obszarze Fortu VII prowadzone są w ramach projektu pod nazwą „Renowacja i adaptacja Fortu VII w Poznaniu dla zachowania dziedzictwa kulturowego”. Wartość całej inwestycji wynosi ponad 28 mln mln zł, z czego wysokość dofinansowania z Funduszy Europejskich, udzielonego w ramach WRPO 2014-2020, to ponad 11 milionów złotych. Miasto dofinansowało projekt w wysokości 13,2 mln zł.

Wielkopolskie Muzeum Niepodległości otrzymało wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie „Zabytek Zadbany” organizowanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Generalnego Konserwatora Zabytków, którego celem jest promocja opieki nad zabytkami poprzez propagowanie najlepszych wzorów konserwacji, utrzymania i zagospodarowania zabytków, za utrwalenie i rewaloryzację substancji zabytkowej fortu – siedziby Muzeum Martyrologii Wielkopolan, przeprowadzonej z pietyzmem i szacunkiem dla historycznej przestrzeni i detali. 

Obiekty poddane renowacji i modernizacji oraz te, które stanowią trzon Muzeum Martyrologii Wielkopolan mają stać się miejscem prezentacji nowoczesnych, zrozumiałych dla każdego  wystaw stałych opowiadających miedzy innymi historię powstańców wielkopolskich zamordowanych i torturowanych w tym miejscu, zagładę osób chorych psychicznie w pierwszej eksperymentalnej, stworzonej przez Niemców specjalnie w tym celu komorze gazowej, dalej historię Polskiego Państwa Podziemnego w Wielkopolsce, wypędzeń ludności polskiej do Generalnego Gubernatorstwa czy losy kobiet, więźniarek Fortu VII.